مکان گورستان جديد تهران
روز گذشته رئيس كميسيون سلامت شوراي شهر تهران از نهايي‌شدن مكان جديد گورستان پايتخت خبر داد. همزمان رئيس كميته محيط زيست تهران نيز عنوان كرد: «بخشي از شهر آفتاب گورستان مي‌شود».
در چند سال اخير زمزمه‌هايي درباره پر شدن ظرفيت بهشت‌زهراي فعلي به گوش مي‌رسد و بر همين اساس شوراي شهر به شهرداري فرصت چند ماهه داد تا به مكان‌يابي گورستاني جديد بپردازد. هر چند از چند ماه پيش مكان‌يابي انجام شده بود اما اعضاي شوراي شهر براي كاهش آسيب‌هايي مانند فعاليت دلالان و واسطه‌گران كه مي‌توانست به افزايش كاذب قيمت اراضي منجر شود، از اعلام مكان گورستان جديد تهران خودداري مي‌كردند.
اين در حالي است كه به تازگي اظهارات روشن‌تري درباره مكان جديد گورستان تهران انجام شده است. براساس تازه‌ترين اظهارات گورستان جديد در امتداد بهشت‌زهراي فعلي است و بخشي از شهر آفتاب نيز براي اين منظور در نظر گرفته شده است.
بهشت‌زهرا از ابتدا تا به امروز
نخستين تلاش‌ها براي طراحي، اجرا و احداث گورستاني كه بعدها به نام بهشت‌زهرا شهرت يافت، با هدف پايان دادن به موضوع تعدد گورستان‌ها در سطح شهر تهران در سال ۱۳۴۵ شروع شد. در اين تصميم‌گيري‌ها كه با حضور شهردار وقت تهران و معاونان و روساي سازمان گورستان‌هاي پايتخت انجام شد، قطعه زميني در مسير تهران – قم با مساحت ۳۱۴ هكتار به اين موضوع اختصاص يافت. در نهايت بهشت‌زهرا در سال ۱۳۴۹ آماده بهره‌برداري شد.
از آن روز تا به امروز حدود نيم قرن مي‌گذرد. بهشت‌زهرا كه در ابتدا در زميني به مساحت ٣١4 هكتار در سال ١٣4٩ با رعايت مصالح شهرنشيني نوين پي‌ريزي شده بود، با وجود رشد روزافزون جمعيت و توسعه بي‌رويه شهر تهران و به تبع آن افزايش روند مرگ ومير تا بهمن‌ماه ١٣٧6 دوام آورد اما رشد جمعيت و به دنبال آن افزايش آمار فوت‌شدگان و تكميل ظرفيت بهشت‌زهرا باعث شد تا در اين سال مديران وقت سازمان خريد و تملك ١١0 هكتار زمين‌هاي قسمت شمال و شمال شرقي را در دستور كار خود قرار داده و پس از الحاق آن به بخش قبلي، گورستان شهر را در بخش شمالي توسعه دهند.
بعدها درسال ١٣٨٨ نيز زميني به وسعت ١60 هكتار خريداري و به قسمت شرقي اين آرامستان اضافه شد. بدين‌ترتيب وسعت بهشت‌زهراي تهران به ٨00 هكتار رسيد. در ابتداي كار بهشت‌زهرا، به علت وجود گورستان‌هاي فعال مختلف در محله‌هاي تهران بهشت‌زهرا، چندان با اقبال عمومي براي دفن اموات مواجه نشد تا اينكه سرانجام با دفن نخستين متوفي به نام مرحوم «محمدتقي خيال» در قطعه ١ رديف ١ شماره ١ كه به خانواده‌اي ارتشي و متنفذ متعلق بود، رسما مورد بهره‌برداري قرار گرفت.
از آن روز تاكنون، هر روز، تهراني‌هاي فوت شده ميهمان خانه آخرين خود در بهشت‌زهرا هستند. بنا بر آمار اعلام شده، متوسط تعداد فوت‌شدگان سالانه در تهران 50 هزار است. امروز پس از گذشت حدود نيم قرن از دفن نخستين فرد در بهشت‌زهرا، به گفته روابط عمومي معاونت خدمات شهري شهرداري تهران، بيش از يك ميليون و نيم فوت شده در اين شهر مردگان به خاك سپرده شده‌اند.
مبلغ پرداخت كفن و دفن در پايتخت
با تصويب لايحه ساماندهي بهاي خدمات قابل عرضه در سازمان بهشت‌زهرا (س)، امسال اين سازمان براي پذيرش اموات، 11 نوع قبر با قيمت‌هاي كاملا متفاوت ارائه مي‌دهد كه ارزان‌ترين آن معادل 500 هزار تومان در قبور جديد جانمايي شده و بهاي گران‌ترين قبر نيز 20 ميليون تومان است كه در فاز اول بهشت‌زهرا (س) جانمايي مي‌شود.
شوراي شهر تهران با تصويب پيشنهادي كه شهرداري تهران در اين لايحه ارائه كرده بود، اجازه داده است در مناطقي از بهشت‌زهرا (س) بارگذاري دو طبقه و سه طبقه نيزانجام شود. پيش‌تر، تراكم دوطبقه در بهشت‌زهرا (س) براي دفن بستگان درجه يك، مرسوم بود اما امسال بازماندگان اموات دفن‌شده در گورستان پايتخت، مشروط به گذشت حداقل30 سال از سن احداث قبر، مي‌توانند دو طبقه اضافي در همان قبر براي بستگان درجه يك و دو متوفي دريافت كنند كه در اين حالت، بهاي هر طبقه 3 ميليون و 500 هزار تومان خواهد بود.
تعرفه‌هاي جديد خدمات سازمان بهشت‌زهرا (س) نيز به اين ترتيب است كه امسال شهرداري براي دفن اموات بي‌بضاعت و بلاصاحب مي‌تواند، قبر رايگان اختصاص دهد اما چنانچه بازماندگان اين اموات، درخواست ايجاد طبقه دوم براي قبر را داشته باشند بايد 700 هزار تومان پرداخت كنند. 11 نوع قيمت متفاوت براي فروش قبر در گورستان تهران بسته به جانمايي قبرها در قبور جديد، فاز يك و فاز دو بهشت‌زهرا (س) و همچنين متناسب با ظرفيت باقي مانده قطعات، تعيين شده است به اين صورت كه هر چقدر ظرفيت دفن كمتر مي‌شود و تعداد قبرهاي ايجاد شده افزايش مي‌يابد، قيمت فروش قبر نيز بالاتر مي‌رود. حداقل قيمت قبر در فاز 2 رقمي معادل يك ميليون و 500 هزار تومان تعيين شده و براي فاز يك كه قديمي‌ترين منطقه گورستان محسوب مي‌شود، حداقل قيمت 17 ميليون تومان است. با تاكيد رئيس شوراي شهر تهران در جريان تصويب اين لايحه، پيش فروش قبر ممنوع است.
گورستان جديد در امتداد بهشت‌زهراي فعلي
يك عضو شوراي شهر تهران درباره جانمايي گورستان جديد براي پايتخت به «آرمان» مي‌گويد: گورستان جديد در راستاي بهشت‌زهراي فعلي قرار مي‌گيرد. اسماعيل دوستي مي‌افزايد: در حوزه خدمات شهري شهرداري تهران به‌طور جدي پيگيري‌هاي لازم را در اين زمينه انجام شده است و بنابر رايزني‌هاي انجام‌شده با آستانه قدس حضرت امام (ره) بخشي از گورستان جديد پايتخت در اين اراضي قرار دارد. به گفته او بنابر بررسي‌هاي انجام شده يافتن اراضي در شمال، غرب و شرق تهران منتفي و اين مكان فقط بايد در امتداد بهشت‌زهراي كنوني قرار گيرد.
دوستي در پاسخ به پرسش «آرمان» درباره ذكر جانمايي دقيق اين اراضي، تاكيد مي‌كند: متاسفانه هرگونه صحبت و اشاره به محل خاص باعث سوءاستفاده برخي واسطه‌گران و دلالان اراضي و باعث افزايش قيمت كاذب اراضي در آن منطقه مورد نظر مي‌شود كه اين اقدام به هيچ عنوان به مصلحت نيست. اين عضو شوراي شهر تهران مجاورت مكان گورستان جديد با بهشت‌زهرا را مزيت آن برمي‌شمرد و مي‌افزايد: با اين نزديكي ديگر نيازي به ساخت‌‌وساز خيلي از تاسيسات نيست.
هنوز اطلاعات كافي در دست نيست
با وجود اينكه گفته‌هاي اعضاي شوراي شهر تهران مشخص‌كننده گورستان جديد پايتخت است اما رئيس هيات نمايندگان تهران همچنان عنوان مي‌كند اطلاعات كافي در دست نيست. گفته‌هاي روز گذشته رحمت‌ا… حافظي، عضو شوراي شهر حاكي از قرار داشتن گورستان جديد در جنوبي‌ترين نقطه پايتخت است. همچنين روز گذشته محمد حقاني، ديگر عضو شوراي شهر گفت: «بخشي از شهر آفتاب گورستان مي‌شود.»
يك نماينده مردم تهران در مجلس اما با بيان اينكه به‌دليل نيازسنجي‌هاي انجام‌شده درباره تكميل ظرفيت بهشت‌زهرا نقاط مختلفي در شهر تهران مورد بررسي قرار گرفته است، مي‌گويد: سه يا چهار نقطه در شهر تهران مورد ارزيابي قرار گرفته است اما جانمايي اصلي آن هنوز مشخص نيست. حسين طلا با بيان اينكه نمي‌توان به صراحت مكان اين اراضي را عنوان كرد، مي‌افزايد: به‌دليل اينكه هنوز اطلاعات دقيقي در زمينه مكان اصلي وجود ندارد هرگونه شايعه‌پراكني تبعات منفي فراواني در پي دارد.