زنان همچنان بلاتكليف

طي سال‌هاي اخير يك موضوع بسيار عادي به مسئله‌اي پيچيده تبديل شده است و از  چالش‌هاي مهم دو دهه اخير دولت‌ها بوده است هرچند در رابطه با مسابقات فوتبال اين چالش در بسياري از بازي‌هاي مهم وجود داشته است  و نخستین حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران به بازی ایران و بحرین در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ بازمی‌گردد. در این بازی که ایران به جام‌جهانی صعود کرد، علاوه بر زنان، رئيس دولت اصلاحات  نیز از تماشاگران ویژه بود. در آغاز سال ۱۳۸۵ محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت با ارسال نامه‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی خواستار فراهم کردن امکانات حضور زنان در ورزشگاه‌ها شد. این نامه با اظهارنظرهای متفاوتی در میان مسئولان کشور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خبرگزاری‌های خارجی همراه شد. احمد خاتمی، خطیب نماز جمعه تهران مهم‌ترین عامل مخالفت روحانیون با حضور زنان در ورزشگاه‌ها را اهمیت رعایت حجاب و عفاف دانست و گفت نمی‌توان تضمینی بر رعایت آن در صورت حضور زنان در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات ورزشی داد. البته در ۱۲ ارديبهشت سال جاري برای اولین بار در ایران؛ درهای ورزشگاه روی زنان در قم باز شد و زنان قمي توانستند در بازی صبای قم، نساجی مازندران به ورزشگاه بروند.
اجازه ورود زنان  به ورزشگاه‌ها هنوز ابلاغ نشده
با نزديك شدن زمان مسابقات تيم واليبال ايران با ساير كشورها خبرهاي خوشي از وزارت ورزش  و فدراسيون واليبال به گوش نمي‌رسد هرچند شهيندخت مولاوردی، معاون زنان ریاست‌جمهوری، پیش ازاين از امكان ورود زنان به سالن‌های والیبال سخن گفته بود؛ مولاوردی در گفت و گو با ایرنا اعلام کرده بود که حضور زنان در سالن های مسابقات والیبال تایید نهایی شده اما هنوز ابلاغ نشده است. هرچند پیش از این معاون وزیر ورزش و جوانان نیز اعلام کرده بود که شورای امنیت کشور با حضور زنان در برخی سالن های مسابقات ورزشی مردان موافقت کرده  اما وزارت کشور اعلام کرد که این شورا چنین مصوبه ای نداشته است. به‌هرحال ورود زنان به ورزشگاه‌ها مخالفان وموافقان خود را دارد و مهم‌ترين توجيه مخالفان جو نامناسب ورزشگاه ها و مهم‌ترين دليل موافقان تكيه بر اصل برابري زنان و مردان طبق قانون اساسي كشور و عدم ممنوعيت قانوني و شرعي براي ورود زنان به ورزشگاه‌هاست. طي يك سال گذشته معاونت امور زنان رياست جمهوري فعاليت بسياري براي رفع اين مشكل انجام داده است اما نكته جالب در اظهار نظرها مربوط به زنان نماينده مجلس شوراي اسلامي است كه در جبهه‌اي كاملا مخالف با زنان سرزمين خود از ممنوعيت ورود زنان حمايت كرده اند.
ورود زنان به استاديوم‌ها موضوع مهمي نيست
«لاله افتخاری» نماینده اصولگرای مجلس هرچند که خود زن است اما با حضور زنان در ورزشگاه ها مخالف است و مي‌گويد: من حضور خانم‌ها در استادیوم های ورزشی و حتی طرح این مسئله را ضروری نمی‌بینم و به اعتقاد من این مسئله مهمی نیست. ما موضوع‌های بسیار مهم‌تر از این قضیه داریم که لازم است به آن‌ها توجه شود و روی آن ها مانور دهیم. زمانی که به جزییات پرداخته می شود، ما از امور کلان باز می مانیم. لازم است که ما انرژی خود را روی مسئله‌های حیاتی تر و مهم تری بگذاریم.اين نماينده زنان در مجلس، در اظهار نظري در مورد برخورد نیروی انتظامی با زنانی که برای تماشای مسابقه والیبال به ورزشگاه 12 هزار نفری آزادی رفته بودند به ايرنا گفت: آنچه گفته می‌شود معمولا با واقعیت فاصله زیادی دارد. ما باید واقعیت ها را مورد توجه قرار دهیم و حالا که از آن ها خبر نداریم نباید وقت خود را برای بررسی این موضوع تلف کنیم.
براي ورود زنان به ورزشگاه‌ها هيچ منع قانوني وجود ندارد
زهرا داور كارشناس حقوقي در گفت‌وگو با «قانون» با اشاره به اينكه ورود و عدم ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها مسئله حقوقي نيست، توضيح داد: در اين زمينه هيچ قانوني وجود ندارد زيرا مطابق قانون اساسي اصل بر تساوي حقوق زن و  مرد است مگر جايي كه رعايت موازين اسلامي باشد. اين حقوقدان با بيان اينكه مسئله ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها موضوعيت حقوقي ندارد بلكه مسئله فرهنگي است، خاطرنشان كرد: پس دراين راستا هيچ منع قانوني وجود ندارد كه مردان براي تماشاي ورزش به ورزشگاه‌ها بروند ولي زنان اين اجازه را نداشته باشند. اين كارشناس حقوقي ادامه داد: ورود خانم‌ها به ورزشگاه‌ها را بايد از منظر جهاني نگاه كنيم. اصولا دولت‌ها براي مطرح شدن خود در سطح بين‌المللي برنامه‌هايي مانند  موسيقي  يا ورزش‌و… دارند. كشور ما نيز  در اين راستا براي مطرح شدن در سطح جهاني هزينه بسياري از بيت‌المال صرف ورزش (خصوصا ورزش فوتبال) كرده است كه البته نتيجه‌اي هم براي ما ندارد.البته ما بايد ببينيم در مقابل صرف اين هزينه‌هاي كلان چه چيزي را به‌دست ‌آورده و چه چيزي را از دست مي‌دهيم.
جوحاكم بر ورزشگاه‌ها، دليل محروميت زنان
داور با اشاره به اينكه كشوري مانند عربستان بر اساس مباني، زنان را از رانندگي منع مي‌كند، خاطرنشان كرد: البته خوشبختانه در كشور ما اين بحث‌ها مطرح نيست. ما بايد ابتدا بدانيم به چه دليل خانم‌ها از ورود به ورزشگاه‌ها منع شده‌اند؟ در اين راستا بايد گفت دليل اصلي محروميت زنان از ورود به ورزشگاه‌ها جوي است كه در ورزشگاه‌هاي ما حاكم  است (به دليل ردوبدل شدن حرف‌هاي زشتي است كه در عرف ناپسند محسوب مي‌شود)، حال بايد ديد اين جو را چه كساني را ايجاد مي‌كنند؟ كه البته پاسخ اين پرسش روشن است. اين جو را خود مردم كشور ايجاد كرده‌اند.حال مردم چه كساني هستند؟ اين مردان همان پسران، برادران، همسران و پدران ما هستند كه اين مشكل فقط با فرهنگ‌سازي قابل حل است نه با وضع قوانين. پس اگر بخواهيم فرهنگ‌سازي كنيم بايد خانم‌ها خودشان با تربيت فرزندان و مردان خانواده در اين زمينه پيش‌قدم شوند. وي ادامه داد: در اين راستا اينكه دولت بگويد زنان هم مي‌توانند به ورزشگاه واردشوند آيا واقعا مسئله كاملا حل مي‌شود؟ ما اين بحث را نبايد قانوني كنيم بلكه اين معضل با فرهنگ  قابل حل مي‌شود.  پس نياز است كه فرهنگ جامعه را تغيير دهيم.  وقتي  دختران  ورزشكار و با حجاب ما، در ميادين ورزشي پيروز و افتخار براي كشور كسب مي‌كنند پس ما به اين حد پيشرفت رسيده‌ايم كه در جامعه بين‌المللي از نظر ورزشي درخشش‌هاي خوبي داشته باشيم .
داور با بيان اينكه  به اعتقاد بنده ما نبايد فرصت‌هاي جهاني را به دليل مسائل قابل حل از دست بدهيم زيرا جوانان ما در ورزش و در عرصه بين‌المللي حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارند، تصريح كرد: ما ورزشكاران خوبي داريم. چرا  اين ورزشكاران بايد از افتخار آفريني براي كشور محروم شوند؟ يك جوان ايراني مي‌تواند با ارزش‌هايش در جامعه بين‌المللي بدرخشد. چرا ما اين جوانان را به دليل برخي مسائل پيش‌پا افتاده محروم كنيم؟  وي ادامه داد: البته ممكن است در تمام ورزشگاه‌هاي كشور مانند ورزشگاه‌‌هاي فوتبال، ما شاهد عدم رعايت موازين اخلاقي نباشيم. براي مثال در  ورزشگاه‌هاي واليبال يا تكواندو و… موازين اخلاقي رعايت شود ولي مشكل اين است كه ما نمي‌توانيم تفكيك كنيم و بگوييم براي مثلا ورود خانم‌ها به ورزشگاه فوتبال ممنوع است ولي به ورزشگاه واليبال يا تكواندو ممنوع نيست.
كمك رسانه‌ها به فرهنگ‌سازي
داور در خاتمه يادآور شد: ضرب‌المثل معروفي داريم كه جامعه‌اي خوشبخت است كه در آن دايره حقوقي تنگ و دايره اخلاق به شدت گسترده‌تر باشد. به اين معنا كه ما نياز نداريم هر مسئله‌اي را حقوقي كنيم بلكه بايد براي بسياري از مسائل فرهنگ‌سازي كنيم فرهنگ بايد درست باشد كه قواعد جايگاه خود را پيدا كنند. بايد ابتدا زيرساخت‌ها درست شود وگرنه با تصويب يك قانون سه خطي، هيچ‌چيز تغيير نخواهد كرد به‌نظر بنده روزنامه نگاران و اصحاب رسانه در اين زمينه مي‌توانند نقش خوبي را ايفا و كمك شاياني در جهت بهبود فرهنگ كنند.
منع قانوني نداريم
دكتر حسين ميرمحمد صادقي، نيز در گفت‌وگو با «قانون» در رابطه با ممنوعيت قانوني ورود بانوان به ورزشگاه اين‌گونه توضيح داد: بنده براي حضور بانوان در ورزشگاه‌هاي مختلف منع قانوني سراغ ندارم پس مي‌توان گفت منع قانوني وجود ندارد.  اگر مقداري ترديد و شك در اين زمينه وجود دارد بيشتر به محيط ناسالم ورزشگاه‌هاي ما بر مي‌گردد. متاسفانه برخي ورزشگاه‌ها  به ويژه در برخي ورزش ها محيط سالمي وجود  ندارد به طور مثال از جهت رفتار تماشاچي وشعارهايي كه ممكن است تماشاگران بدهند و  هم از جهت مناسب نبودن برخي فضاهايي كه بايد به شكل مجزا پيش بيني شده باشد مانند سرويس بهداشتي بوفه يا محل نشستن و … محدوديت اعمال شده است.
فضاي ورزشگاه‌ها پاك سازي شود
اين حقوقدان تصريح كرد: اگر افرادي مخالف حضور بانوان در ورزشگاه هستند عمدتا به دليل اين مصلحت انديشي‌هاست. اگر اين امكانات فراهم شود و فضاي ورزشگاه‌ها پاك سازي شود ديگر هيچ منعي براي حضور بانوان در ورزشگاه‌ها وجود ندارد.اين استاد دانشگاه عنوان كرد: ورود بانوان به ورزشگاه‌ها  نيازي به صادر شدن آيين نامه هم ندارد مگر اينكه يك مصوبه خاصي به طور مثال  در شوراي امنيت ملي وجود داشته باشد كه بنده از آن اطلاعي ندارم.
براي ورود زنان، نياز به آيين نامه هم نيست
وي در پايان تاكيد كرد: تا آنجايي كه بنده اطلاع دارم منع قانوني در رابطه با ورود بانوان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد بنابراين براي اينكه چنين اجازه اي صادر شود حتي نياز به آيين نامه هم ندارد فقط نياز به يك دستور دارد كه نيروي انتظامي يا هر ارگاني كه مسئول پذيرش افراد در ورزشگاه‌ها هستند منعي براي ورود بانوان ايجاد نكنند.
انتقال فرهنگ ورزشكاري از مادران به فرزندان
محمدامین قانعی راد رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز از حضور زنان در ورزشگاه‌ها دفاع كرده و معتقد است كه هرگز توجهی به جنبه ها و تاثیرگذاری مثبتی که حضور خانم‌ها قادر است در ورزشگاه ها ایجاد کند، نشده است. زنانی که در آن جا حضور پیدا می کنند مادران کنونی و آینده کشور ما هستند. بدون شک حضور آن‌ها در این عرصه می تواند در انتقال فرهنگ ورزشکاری و ورزش دوستی به فرزندان و اعضای خانواده آن‌ها موثر باشد.
متعهد به اجراي قوانين بين المللي هستيم
بر اساس اين گزارش بايد تاكيد داشت كه ورود به ورزشگاه ها حق طبيعي زنا ن است و منع قانوني و شرعي در اين رابطه تا كنون ديده نشده است. اتفاقات دوره قبل را هنوز فراموش نكرده‌ايم اگر چون دوره قبل ايران مانع ورود زنان به ورزشگاه شود مطمئنا ميزباني را از دست خواهد داد. اين‌بار حتي استفاده نمادين از تعدادي از زنان درميان زنان خارجي هم چاره ساز نخواهد بود زيرا ايران متعهد به اجراي قوانين بين‌المللي در اين زمينه است.