موافقان و مخالفان سیمکارت ویژه کودکان
افزایش نفوذ استفاده از ابزارهای دیجیتال مانند تلفن همراه و تبلت بین کودکان و نوجوانان، مسئولان قانونگذار در حوزه آی‌سی‌تی را مجاب کرد تا دسترسی به سیم‌کارت‌ها برای این گروه سنی را قانونمند کنند. برهمین اساس نیز اپراتورها موظف به تولید سیم‌کارت‌های کودک شدند. سیم‌کارت‌های کودک براساس اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به صورت رسمی از خرداد ماه سال جاری توسط سه اپراتور همراه وارد بازار می‌شود. اما این سیم‌کارت‌ها در حالی قرار است در اختیار کودکان و نوجوانان قرارگیرد که منتقدانی دارد. در شرایطی که دو اپراتور تلفن‌همراه اعلام می‌کنند سیم‌کارت‌های کودک می‌تواند استفاده از تلفن‌همراه توسط گروه سنی زیر 18 سال را قانونمند کند و به نگرانی‌ها در این خصوص پایان‌دهد اما برخی، از جمله عضو هیأت رئیسه مجلس، فروش این سیم‌کارت‌ها توسط اپراتورهای اول و سوم را کاسبکارانه معرفی کرده و خواستار توقف فروش آنها شده است. همچنین از سوی دیگر برخی کارشناسان آموزشی اعلام می‌کنند، تا زمانی که فرهنگ‌سازی درستی در خصوص استفاده از ابزارهای همراه توسط معلمان و دانش‌آموزان صورت نگیرد نمی‌توان انتظار داشت با یک «سیمکارت کودک» مشکلات این حوزه را حل کرد.
*** مصوبه‌ای برای صیانت از کودکان
نگرانی از حضور بی‌رویه کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و استفاده فزاینده از ابزارهایی مانند تلفن‌همراه و تبلت سرانجام باعث شد وزارت ارتباطات برای صیانت از کودکان و نوجوانان در برابر خدمات نسل‌های سوم و بالاتر تلفن همراه، اپراتورها را مکلف به ارائه سیم‌کارت‌های کودک و نوجوان کند. در همین زمینه نیز کمیسیون سازمان تنظیم مقررات در آذر‌ماه 93 با مصوبه‌ای اپراتورهای تلفن همراه را از فروش سیمکارت به افراد زیر 18 سال منع کرد. براساس این مصوبه، اپراتورها موظف به ارائه سیمکارت کودک با اعمال محدودیت در دسترسی به دیتای نسل‌های 3 و 4 برای قشر آسیب‌پذیر کودک و نوجوان شدند. به این ترتیب به اپراتورها 6 ماه پس از ابلاغ مصوبه فرصت داده شد تا طرح پیشنهادی خود را ارائه دهند.
براساس این مصوبه، اپراتورها موظف هستند خدمات تلفن همراه را با قابلیت اعمال برخی مدیریت‌ها برای استفاده کودک و نوجوان برای یک یا چند دسته از خدمات تلفن همراه نظیر صوت، تلفن تصویری، پیام کوتاه، پیام چندرسانه‌ای و اینترنت یا اضافه کردن برخی قابلیت‌ها چون امکان تماس خانوادگی یا گروهی براساس درخواست مشترک فراهم کنند.در این زمینه به اپراتورها یادآوری شده که در سیم‌کارت‌های جدید لازم است نحوه نظارت، هدایت و کنترل کودکان توسط اولیای خانواده‌ها، تماس با کدهای خدماتی اضطراری از قبیل 123 و 110 در صورت مواجهه با ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی و همچنین ترویج اخلاق و آداب استفاده مسئولانه و شرعی از خدمات و محصولات موبایل باند پهن در راستای رعایت حقوق شهروندی دیده شود.
*** سیم‌کارت‌های کودک از نوع اول و سوم
حالا و بعد از به پایان رسیدن فرصت داده شده به اپراتورها خبرهای گوناگونی از فعالیت و ورود سیم‌کارت‌های کودک به بازار شنیده می‌شود.
اپراتور سوم، از اولین اپراتورهایی بود که فعالیت در این زمینه را شروع کرد. این اپراتور از آخرین ماه‌های سال 93 فروش‌سیم‌کارت‌های کودک خود را شروع کرد. مجیدصدری،مدیرعامل‌اپراتور سوم، در گفت‌وگو با «ایران» در خصوص سیمکارت کودک این اپراتور می‌گوید: «مطالعه برای تولید سیم‌کارت‌های ویژه کودکان را چندی پیش توسط تیم مطالعاتی اپراتور سوم شروع کرده بودیم و در حال حاضر توانسته‌ایم سیمکارت کودک را منطبق با مصوبه کمیسیون سازمان تنظیم و همچنین در چارچوب پیمان نامه حقوق کودک سازمان ملل متحد، عرضه کنیم.» صدری با اعلام اینکه عرضه اولیه سیمکارت کودک در قالب همکاری با مجموعه نشریات نبات برای دو رده سنی 3 تا 6 سال و همچنین 7 تا 12 سال، از اواخر سال 1393 آغازشده اعلام میکند، محصول سیمکارت کودک این اپراتور در بسته‌بندی دوگانه شامل یک عدد سیمکارت اعتباری ویژه «پدر و مادر» با هدیه 100مگابایت اینترنت یک ماهه با قابلیت مدیریت و کنترل حساب سیمکارت کودک، به همراه یک عدد «سیمکارت کودک» با قابلیت‌های ویژه از جمله دسترسی مشخص و کنترل شده به خدمات دیتا همانند امکان مشاهده رایگان ساعت‌ها شبکه تلویزیونی پویا، آرشیو کامل کارتون‌های پخش شده از شبکه‌های تلویزیونی در قالب سرویس رایتونز از مجموعه کافه رایتل، هزاران کارتون و انیمیشن عرضه شده در خدمت آپارات کودک، مجموعه‌ای متنوع از داستان بازی و سرگرمی ارائه شده توسط مجموعه نشریات نبات به همراه امکان استفاده از واقعیت افزوده در مجموعه نشریات مذکور، با قیمت 10هزار تومان عرضه می‌شود. به گفته صدری، در فاز اول ارائه سیمکارت کودک، کودکان و نوجوانان امکان ارسال پیامک یا تماس تلفن را ندارند و در فاز دوم این امکانات به سیمکارت اضافه می‌شود. اما سیم‌کارت‌های کودک همراه‌اول با نام «درسا» در حال حاضر به شکل محدود در برخی دفاتر خدمات ارتباطی فروخته می‌شود.
وحیدصدوقی،مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار، هفته گذشته و در مراسم رونمایی از سیمکارت کودک خود با اشاره به عدم ارسال پیامک و تماس توسط این سیمکارت در خصوص ویژگی‌های نسخه سیمکارت کودک اپراتور اول گفته بود کودکان از طریق درسا می‌توانند شبکه‌های تلویزیونی را مشاهده کنند، بازی‌های مناسب سن خود را داشته باشند و appهای مورد نیاز خود را از بازار خرید کنند. همچنین والدین می‌توانند با «درسابان» نحوه استفاده کودک خود را از تلفن همراه کاملاً کنترل کنند. قیمت این سیمکارت 4 هزار و 750 تومان است و در خرداد ماه به صورت گسترده در بازار به فروش می‌رسد. اما ایرانسل به عنوان اپراتور دوم هنوز از سیم‌کارت‌های خود رونمایی نکرده اما براساس اظهارات مقامات رگولاتوری، سیم‌کارت‌های این اپراتور از اوایل خرداد و با قابلیت‌های بهتر و کاملتری در اختیار کاربران مخصوصش قرار می‌گیرد.
*** انتقاد به سیم‌کارت‌های کودک
نگاهی کلی به قابلیت‌های سیم‌کارت‌های کودک دو اپراتور اول و سوم نشان می‌دهد این سیم‌کارت‌ها نه تنها از امکانات اولیه مانند برقراری تماس یا ارسال پیامک محروم هستند بلکه قابلیتی چشمگیر هم ندارند. غلامرضا داداش‌زاده، معاونت نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگو با «ایران» ضمن تأیید کم قابلیت بودن سیم‌کارت‌های کودک می‌گوید: «درست است که قابلیت‌های فعلی سیم‌کارت‌های کودک چشمگیر نیست اما این قابلیت‌ها به مرور زمان کامل و براساس انتظارات خواهد شد.» به باور وی ورود هر سرویس و تکنولوژی در ابتدا با مشکلاتی همراه است که این شرایط در خصوص سیم‌کارت‌های کودک نیز صدق میکند و باید فرایند با گذشت زمان کامل شود.
داداش‌زاده در واکنش به انتقاد عضو هیأت رئیسه مجلس، در خصوص طرح سیم‌کارت‌های کودک اعلام میکند که این پروژه زیر نظر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی مجلس و در پاسخ به دغدغه مسئولان راه‌اندازی شده است. همچنین او تأکید میکند عدم جذابیت سیم‌کارت‌های کودک فعلی با ورود اپراتور دوم حل می‌شود چرا که سیم‌کارت‌های این اپراتور در مقایسه با دو اپراتور دیگر کامل‌تر است و این شرایط باعث ایجاد رقابت و جذابیت خدمات سیم‌کارت‌های کودک می‌شود.
اما در این زمینه مهدی‌بهلولی، مدرس و کارشناس آموزش، مشکل اصلی را در گوشی‌همراه می‌بیند نه سیمکارت. به باور وی در حال حاضر بسیاری از دانش آموزان گوشی‌های همراه مدل بالایی در اختیار دارند و به کمک اینترنت wi-fi و بدون نیاز به سیمکارت هم می‌توانند به امکانات گوناگونی دسترسی داشته باشند. او با اعلام اینکه سیمکارت کودک مشکلی از نگرانی والدین در خصوص استفاده کودکان و نوجوانان از تلفن‌همراه و تبلت کم نمی‌کند می‌گوید: «در حال حاضر به دلیل راحتی کار در بسیاری از مدارس هوشمند جهان مسئولان ترجیح می‌دهند کودکان از موبایل و تبلت به جای رایانه استفاده کنند. چرا که هم حمل و نقل آن راحت‌تر است و هم می‌توان اپلیکیشن‌های آموزشی متنوعی روی آن نصب کرد. همچنین در این کشور‌ها استفاده از تلفن‌همراه قوانین خاص خودش را دارد. برای مثال هنگام تدریس جعبه‌هایی در نظر گرفته شده که نماینده کلاس موبایل‌ها را جمع و داخل این جعبه‌ها می‌گذارد. البته این موبایل‌ها مخصوص آموزش است. این درحالی است که در ایران دانش‌آموزان بدون هیچ قاعده و قانونی موبایل‌های گران‌قیمت‌شان را به مدارس می‌آورند و سر کلاس زیر میز مشغول بازی می‌شوند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «یکی از دلایل استفاده موبایل در مدارس برای کاهش نگرانی والدین است و اینکه از کودک خود خبر بگیرند این درحالی است که سیم‌کارت‌های کودک ایرانی فاقد امکان برقراری تماس و ارسال پیامک است. همچنین باید روی این سیم‌کارت‌ها برنامه‌های آموزشی متنوع نصب شود اینکه در فروشگاه‌های اپ ایرانی، اپلیکیشن‌های آموزشی کاربردی به ندرت دیده می‌شود و بسیاری از معلمان آشنایی استفاده از همین اپ‌های آموزشی را ندارند.»
به باور این کارشناس آموزشی، تا زمانی که در خصوص استفاده از موبایل و تبلت ضوابط و قوانین خاصی در نظر گرفته نشود و تا زمانی که به معلم‌ها آموزش لازم برای استفاده از اپ‌های آموزشی داده نشود نمی‌توان انتظار داشت با ارائه سیمکارت کودک، مشکلات و نگرانی‌ها در این خصوص حل شود.
منبع: ایران