کيش و مات !
به زبان ساده تر بازار مخابرات ايران بازاري به وسعت تمام ايران است و به جرات مي توان گفت ؛ به جز صنايع غذايي که قوت لايموت مردم را تامين مي کنند هيچ صنعت ديگري در کشور، بازاري به اين بزرگي ندارد.
به عبارت روشن تر بازار ارائه خدمات مخابراتي و بازار سخت افزارهاي مخابراتي از قبيل گوشي تلفن ثابت و سيار ، دستگاه فکس و تجهيزات مخابراتي با حجم تقاضايي به بزرگي جمعيت کشور مواجه هستند که با توجه به جمعيت 70 ميليوني کشور و ضريب نفوذ نسبتا پايين خدمات مخابراتي ( در مقايسه با کشورهاي حاشيه خليج فارس مانند قطر که به ضريب نفوذ 100درصدي رسيده اند } ظرفيت بسيار عظيمي براي فروش خدمات و کالا در متن اين بازار نهفته است .
ظرفيت و چشم انداز اين بازار به اندازه اي اغوا کننده است که حتي شامه اقتصادي سرمايه گذاراني با بهره هوشي پايين را نيز تحريک کرده و اجازه نمي دهد که با بي تفاوتي از کنار آن عبور کنند.
شاهد اين مدعا، تمايل قابل توجه سرمايه گذاران و اپراتوهاي خارجي براي حضور در اين بازار است که ظرف چندماه گذشته اخبار مربوط به آنها از طريق رسانه هاي گروهي منتشر شده است.
اما با تمام اين تفاسير ، روند سرمايه گذاري هاي غير دولتي و خارجي در صنعت مخابرات ايران روندي نيست که انتظار مي رود و در پاره اي موارد به شکلي تلويحي شاهد خروج آنها از اين بازار هستيم .
نمونه اين فرار سرمايه را مي توان در خروج واردکنندگان رسمي گوشي تلفن همراه از بازار را پس از اعمال تعرفه 60 درصدي و توقف طرح رجيستري يا زمينگير شدن و سکون شرکت هاي خصوصي حوزه مخابرات که متاسفانه به دليل فقدان گزارش هاي آماري مستند و موثق در محاق قرار گرفته است.
اين تناقض شديد ميان شرايط مساعد بازار براي ورود سرمايه به آن با واقعيت موجود، از آنجا ناشي مي شود که بازار مخابرات ايران به دلايل متعددي فاقد امنيت لازم براي سرمايه هاي غير دولتي است.
آنهايي که به نحوي درگير دنياي سرمايه گذاري و تجارت هستند به خوبي مي دانند که سرمايه همواره در پي يافتن جايي امن براي رشد و نمو است و در صورتي که فضاي ناامني و تهديد بر يک بازار مستولي شود، فرار را بر قرار ترجيح مي دهد.
با اين وصف ، مي توان گفت که يکي از دلايل بروز اين وضعيت پارادوکيسکال در بازار مخابراتي ايران، فقدان امنيت سرمايه است که خود معلول دهها علت ديگر است.
قوانين و مقررات مانع، بي ثبات و غيرقابل پيش بيني ، انحصار پيدا و پنهان دولت در بازار و همچنين ضعف نهاد رگولاتوري در تنظيم و تعديل بازار از جمله عواملي هستند که در مجموع باعث پديد آمدن فضايي ناامن براي سرمايه ها شده و موجب مي شوند تا به رغم پتانسيل بالاي اين بازار براي جذب سرمايه، شاهد سکون يا فرار سرمايه از آن باشيم.
به اعتقاد کارشناسان، نگاه کوتاه مدت و مقطعي به صنعت مخابرات و تصميمات خلق الساعه مديران ارشد اقتصادي به مسائل اين بازار پر رونق به علاوه سودجويي هاي فردي و گروهي در ميان صاحبان قدرت موجب شده اند تا صنعت مخابرات ايران، در فضايي متغير و بي ثبات به حيات خود ادامه دهد و چشم اندازهاي اقتصادي آن نيز به تبع همين مسائل، چشم اندازهايي مقطعي باشد که بيشتر زمينه ساز دلالي و ميانبر زدن هاي غير قانوني است .
به همين دليل هم، در دوره اي سيم کارت تلفن همراه به کالايي سرمايه اي براي کسب سودهاي کوتاه مدت تبديل شده و بازار گوشي تلفن همراه جولانگاه مناسبي براي تاخت و تاز قاچاقچيان مي شود .
واقعيت اين است که وضعيت حاضر موضوعاتي مانند عرضه سهام مخابرات به بورس، توليد و همچنين واردات گوشي تلفن همراه ، واگذاري سيمکارت دولتي و آنچه که اجراي وظايف حاکميتي خوانده مي شود ، مسائل فرهنگي و اجتماعي مربوط به تلفن همراه و دهها مورد کوچک و بزرگ ديگر در حوزه مخابرات کشور را تحت تاثير خود قرار داده است که نتيجه تمام آنها چيزي نيست جز قرار دادن سرمايه هاي بازار مخابرات ايران در وضعيت
کيش و مات .
15/13